Những điều cần biết về rối loạn khớp thái dương hàm

Khớp thái dương hàm có vai trò quan trọng, giúp cho hàm đóng, mở để thực hiện các hoạt động như ăn, nói, nuốt,… Rối loạn khớp thái dương hàm là một bệnh khá phổ biến, có thể xảy ra ở tất cả mọi đối tượng. Tuy nhiên, nữ giới dậy thì và mãn kinh có tỉ lệ mắc bệnh cao hơn. Dưới đây, Youmed sẽ cung cấp thêm thông tin cần thiết về rối loạn khớp thái dương hàm.

1. Tổng quan về rối loạn khớp thái dương hàm

Khớp thái dương hàm hoạt động giống như một bản lề trượt, kết nối xương hàm với hộp sọ. Nó nằm ở cả hai bên hàm. Bệnh lý này có thể gây đau ở khớp hàm và ở các cơ kiểm soát cử động hàm.

Nguyên nhân chính xác của chứng rối loạn khớp thái dương hàm thường rất khó xác định. Cơn đau của nó có thể do sự kết hợp của nhiều yếu tố. Chẳng hạn như di truyền, viêm khớp hoặc chấn thương hàm mặt.

Trong hầu hết các trường hợp, cơn đau và khó chịu liên quan đến rối loạn khớp thái dương hàm là tạm thời và có thể thuyên giảm bằng cách chăm sóc tự quản lý hoặc điều trị không phẫu thuật. Phẫu thuật thường là biện pháp cuối cùng sau khi các biện pháp bảo tồn không thành công.

2. Các triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm

Các dấu hiệu và triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm có thể bao gồm:

• Đau nhức xương hàm
• Đau ở một hoặc cả hai khớp thái dương hàm
• Khó nhai hoặc đau khi nhai
• Đau nhức phía trong và xung quanh tai
• Đau nhức mặt
• Cứng khớp, gây khó khăn khi mở hoặc đóng miệng

Rối loạn khớp thái dương hàm cũng có thể gây ra tiếng lách cách hoặc cảm giác nghiến răng khi bạn mở miệng và nhai. Nếu không có biểu hiện trên, bạn có thể không cần điều trị.

3. Nguyên nhân và yếu tố nguy cơ gây của rối loạn khớp thái dương hàm

Rối loạn khớp thái dương hàm có thể xảy ra nếu:

• Đĩa khớp bị mòn hoặc di chuyển ra khỏi bản lề thích hợp của nó
• Sụn ​​khớp bị tổn thương do viêm khớp
• Khớp bị hư hỏng do va đập hoặc tác động khác

Tuy nhiên, trong nhiều trường hợp, nguyên nhân của rối loạn khớp thái dương hàm không rõ ràng.

Các yếu tố nguy cơ mắc bệnh

Yếu tố có thể làm tăng nguy cơ tiến triển các rối loạn khớp thái dương hàm bao gồm:

• Viêm khớp dạng thấp, viêm xương khớp
• Chấn thương hàm
• Nghiến răng hoặc nghiến răng lâu dài (mãn tính)
• Một số bệnh mô liên kết gây ra các vấn đề có thể ảnh hưởng đến khớp thái dương hàm

Xem thêm: Vòi voi: Cây cỏ hoang trị đau xương khớp, bệnh ngoài da

4. Chẩn đoán rối loạn khớp thái dương hàm như thế nào?

Đến gặp bác sĩ nếu bạn bị đau dai dẳng hoặc đau nhức ở hàm hay không thể mở hoặc đóng hàm hoàn toàn. Bác sĩ, nha sĩ hoặc một chuyên gia có thể thăm khám, thảo luận về các nguyên nhân và phương pháp điều trị cho vấn đề của bạn.

Kiểm tra thăm khám lâm sàng

• Nghe và cảm nhận hàm của bạn khi bạn mở và đóng miệng
• Quan sát phạm vi chuyển động trong hàm của bạn
• Ấn vào các vùng xung quanh hàm để xác định các vị trí đau hoặc khó chịu

Các xét nghiệm cận lâm sàng

• Chụp X-quang nha khoa để kiểm tra răng và hàm của bạn
• Chụp CT để cung cấp hình ảnh chi tiết của xương liên quan đến khớp
• MRI để phát hiện các vấn đề với đĩa khớp hoặc mô mềm xung quanh

Nội soi khớp thái dương hàm đôi khi được sử dụng để chẩn đoán. Trong quá trình nội soi khớp, bác sĩ sẽ chèn một ống mỏng nhỏ vào không gian khớp, và một máy ảnh nhỏ (máy nội soi khớp) để xem phía trong và giúp xác định chẩn đoán.

5. Điều trị rối loạn khớp thái dương hàm

Trong một số trường hợp, các triệu chứng của rối loạn có thể biến mất mà không cần điều trị. Nếu các triệu chứng của bạn vẫn tiếp diễn, bác sĩ có thể đề xuất nhiều lựa chọn điều trị khác nhau. Thường có nhiều cách được thực hiện cùng một lúc.

Điều trị dùng thuốc

Cùng với các phương pháp điều trị không phẫu thuật khác, lựa chọn dùng thuốc có thể giúp giảm đau:

• Thuốc giảm đau và thuốc chống viêm: Nếu thuốc giảm đau không kê đơn không đủ để giảm đau, bạn có thể được kê đơn ibuprofen.
• Thuốc chống trầm cảm ba vòng: Những loại thuốc này, chẳng hạn như amitriptyline, được sử dụng chủ yếu để điều trị trầm cảm. Nhưng với liều thấp, chúng đôi khi được sử dụng để giảm đau, kiểm soát chứng nghiến răng và mất ngủ.
• Thuốc giãn cơ: Những loại thuốc này đôi khi được sử dụng trong vài ngày hoặc vài tuần để giúp giảm đau do co thắt cơ tạo ra.

Các liệu pháp không dùng thuốc

• Nẹp miệng hoặc miếng bảo vệ miệng (dụng cụ hỗ trợ khớp cắn): Thông thường, những người bị đau hàm sẽ bị hở lợi khi đeo một khí cụ mềm hoặc cứng gắn trên răng, nhưng lý do tại sao những khí cụ này lại có lợi thì chưa rõ.
• Vật lý trị liệu: Cùng với các bài tập để kéo căng và tăng cường cơ hàm, các phương pháp điều trị có thể bao gồm siêu âm, nhiệt ẩm và nước đá.
• Tư vấn tâm lý: Giáo dục và tư vấn có thể giúp bạn hiểu các yếu tố và hành vi có thể làm trầm trọng thêm cơn đau của bạn, do đó bạn có thể tránh chúng. Ví dụ như nghiến răng, chống cằm hoặc cắn móng tay.

Phẫu thuật hoặc các thủ thuật khác

Khi các phương pháp khác không hữu ích, bác sĩ có thể đề xuất các thủ thuật như:

• Chọc khớp: Chọc hút khớp là một thủ thuật xâm lấn tối thiểu bao gồm việc đưa các kim nhỏ vào khớp để chất lỏng có thể được tưới qua khớp để loại bỏ các mảnh vụn và các sản phẩm phụ gây viêm.
• Thuốc tiêm: Ở một số người, tiêm corticosteroid vào khớp có thể hữu ích. Thông thường, tiêm độc tố botulinum loại A (Botox, các loại khác) vào cơ hàm dùng để nhai có thể làm giảm đau do rối loạn khớp thái dương hàm.
• Nội soi khớp thái dương hàm: Trong một số trường hợp, phẫu thuật nội soi khớp có thể có hiệu quả để điều trị các loại rối loạn khác nhau. Nội soi khớp có ít rủi ro và biến chứng hơn so với phẫu thuật mở khớp.
• Cắt mở lồi cầu cải tiến: Phương pháp được thực hiện bằng cách phẫu thuật ở hàm dưới. Điều này giúp giải quyết một cách gián tiếp vấn đề của khớp thái dương hàm, chứ không phải ở chính khớp. Nó có thể hữu ích để điều trị cơn đau.
• Phẫu thuật mở khớp: Nếu cơn đau hàm của bạn không giải quyết được bằng các phương pháp điều trị bảo tồn. Đồng thời, nó có vẻ là do vấn đề cấu trúc trong khớp, bác sĩ hoặc nha sĩ có thể đề nghị phẫu thuật mở khớp để sửa chữa hoặc thay thế khớp. Tuy nhiên, phẫu thuật mở khớp có nhiều rủi ro hơn các thủ thuật khác và cần được cân nhắc rất kỹ lưỡng.

6. Thay đổi lối sống và biện pháp khắc phục

Nhận thức rõ hơn về các thói quen liên quan đến căng cơ – nghiến chặt hàm, nghiến răng hoặc nhai bút chì – sẽ giúp bạn giảm tần suất của chúng. Những lời khuyên sau đây có thể giúp bạn giảm các triệu chứng của rối loạn khớp thái dương hàm:

• Tránh lạm dụng cơ hàm: Ăn thức ăn mềm. Cắt thức ăn thành những miếng nhỏ. Tránh ăn thức ăn dính hoặc dai. Tránh nhai kẹo cao su.
• Kéo giãn và xoa bóp: Bác sĩ có thể chỉ cho bạn cách thực hiện các bài tập kéo căng và tăng cường cơ hàm và cách tự xoa bóp cơ.
• Nhiệt hoặc lạnh: Chườm đá hoặc chườm nóng, ẩm lên một bên mặt có thể giúp giảm đau.

Sử dụng trị liệu thay thế

Các kỹ thuật y học bổ sung có thể giúp kiểm soát cơn đau mãn tính liên quan tới khớp thái dương hàm. Các phương pháp này bao gồm: châm cứu, kỹ thuật thư giãn, phản hồi sinh học.

Nói tóm lại, rối loạn khớp thái dương hàm là một bệnh không hiếm gặp. Biểu hiện bệnh khá đa dạng với nhiều triệu chứng đau, nhức, khó nhai nuốt,… Người bệnh mắc rối loạn khớp thái dương hàm có thể có phục hồi tốt, nếu được chẩn đoán và điều trị thích hợp. Do đó, hãy chú ý đến các vấn đề bạn đang gặp phải. Đến gặp bác sĩ để được tư vấn khi nghi ngờ mình có các triệu chứng trên.

Bác sĩ: Nguyễn Văn Huấn