U não lành tính

Nhận chẩn đoán có khối u não sẽ khiến cho tất cả mọi người đều cảm thấy sợ hãi và hoang mang. May mắn có tới ⅔  trường hợp là u não lành tính, thường có thể phẫu thuật loại bỏ thành công và không tái phát.

Nếu bạn đang ở trong trường hợp này, hãy tìm hiểu ngay về u não lành tính để biết rõ cơ hội điều trị của mình và phối hợp với bác sĩ một cách chủ động hơn.

Tìm hiểu chung

U não lành tính là gì?

Khối u não là sự phát triển của các tế bào trong não hoặc gần đó. Các khối u não không phải ung thư được coi là lành tính. Chúng phát triển chậm trong não. 

U não lành tính có nguy hiểm không? Trong một số trường hợp, khối u có thể lớn dần theo thời gian và chèn ép vào mô não, gây ra các triệu chứng nghiêm trọng, thậm chí đe dọa tính mạng.

Phân loại u não lành tính

Có nhiều loại khối u não không phải ung thư, được phân loại dựa trên loại tế bào não bị ảnh hưởng. Điển hình là:

• U thần kinh đệm
• U màng não
• U thần kinh thính giác
• U sọ hầu
• U nguyên bào mạch máu não
• U tuyến yên.

Các khối u não cũng được phân loại từ 1 đến 4 tùy theo tốc độ chúng phát triển và lan rộng, cũng như khả năng tái phát sau khi điều trị. U não không phải ung thư là độ 1 hoặc 2 vì chúng có xu hướng phát triển chậm và khó có khả năng lan tràn.

U não lành tính sống được bao lâu?

Tuổi thọ của mỗi bệnh nhân sẽ khác nhau, phụ thuộc vào nhiều yếu tố như tuổi tác, sức khỏe tổng thể, loại khối u, kích thước và vị trí khối u, khả năng phẫu thuật điều trị có triệt để được hay không.

Tỷ lệ tử vong chung của các trường hợp u não lành tính là 5,5%. Bạn có thể xem chi tiết u não lành tính sống được bao lâu của từng loại khối u tại đây.

Triệu chứng

Những dấu hiệu và triệu chứng u não lành tính

Các khối u não có kích thước từ rất nhỏ đến rất lớn. Nếu khối u phát triển ở một số phần ít hoạt động của não thì người bệnh có thể không có triệu chứng cho tới khi khối u đủ lớn. 

Ngoài kích thước, tùy vào vùng não bị ảnh hưởng mà dấu hiệu u não lành tính cũng thay đổi giữa mỗi bệnh nhân. Chúng có thể bao gồm:

• Đau đầu dai dẳng
• Co giật
• Lúc nào cũng thấy mệt mỏi, buồn ngủ, nôn nao
• Thay đổi về tinh thần hoặc hành vi, tính cách
• Yếu cơ hoặc liệt ở một bộ phận hoặc một bên cơ thể
• Tê, ngứa ran mặt
• Khó giữ thăng bằng, chóng mặt
• Hay nhầm lẫn, mất phương hướng
• Có vấn đề về thị lực hoặc giọng nói.

Hãy đi khám nếu bạn có biểu hiện u não lành tính kể trên. Mặc dù những dấu hiệu đó có thể không phải do khối u nhưng cần được đánh giá thận trọng.

Nguyên nhân

Nguyên nhân u não lành tính là gì?

Các nhà khoa học biết được rằng khối u não phát triển khi một số gen của tế bào não bị tổn thương và không còn hoạt động bình thường nữa, nhưng không rõ vì sao điều này xảy ra. Khi gen của tế bào não thay đổi, nó sẽ chỉ huy tế bào phát triển và nhân lên nhanh hơn, sống lâu hơn bình thường. Lúc này, khối u sẽ hình thành.

Bạn sẽ có nhiều nguy cơ gặp phải bệnh này nếu như:

• Trên 50 tuổi
• Tiền sử gia đình có người mắc u não
• Có tình trạng di truyền làm tăng nguy cơ phát triển khối u não như bệnh u xơ thần kinh loại 1, bệnh u xơ thần kinh loại 2, bệnh xơ cứng củ, hội chứng Turcot, hội chứng ung thư Li-Fraumeni, hội chứng von Hippel-Lindau, hội chứng Gorlin
• Từng xạ trị.

Chẩn đoán và điều trị

Những thông tin được cung cấp không thể thay thế cho lời khuyên của các chuyên viên y tế. Hãy luôn tham khảo ý kiến bác sĩ.

Những kỹ thuật y tế nào giúp chẩn đoán u não lành tính?

Đôi khi, bác sĩ phát hiện ra khối u não khi làm xét nghiệm hình ảnh để chẩn đoán một vấn đề khác.

Nếu bạn đi khám vì gặp các triệu chứng u não lành tính, bác sĩ sẽ tiến hành chẩn đoán theo các bước:

• Hỏi về triệu chứng, tình trạng sức khỏe trước đây và hiện tại, thuốc đang sử dụng, các phẫu thuật và quá trình điều trị y tế trước đây, tiền sử bệnh của gia đình.
• Kiểm tra thần kinh để tìm kiếm những thay đổi về khả năng phối hợp và giữ thăng bằng, trạng thái tâm thần, tầm nhìn, phản xạ.
• Nếu nghi ngờ có khối u não, họ sẽ quét não với chất cản quang (thường sử dụng chụp cộng hưởng từ MRI, nếu không sẽ chụp cắt lớp CT để thay thế).
• Sinh thiết để lấy mẫu khối u ra ngoài, kiểm tra dưới kính hiển vi xem khối u là lành tính hay ác tính.

U não lành tính có chữa được không, có tái phát không?

Điều trị khối u não không phải ung thư phụ thuộc vào loại và vị trí của khối u.

U não lành tính có tái phát không? Phẫu thuật được sử dụng để loại bỏ hầu hết các khối u não không phải ung thư và chúng thường không tái phát sau đó. Đôi khi, một số ít trường hợp khối u phát triển trở lại sau mổ u não lành tính hoặc trở thành ung thư.

Bác sĩ phẫu thuật sẽ:

• Gây mê hoặc gây tê
• Cạo tóc một vùng da đầu
• Tạo vạt mở một phần hộp sọ để bộ lộ khối u
• Cắt bỏ khối u
• Cố định vạt xương sọ trở lại vị trí cũ bằng vít kim loại
• Đóng da lại bằng chỉ khâu hoặc ghim.

Nếu phẫu thuật u não lành tính không giúp loại bỏ toàn bộ khối u, bác sĩ có thể chỉ định thêm các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như xạ trị và hóa trị để kiểm soát sự phát triển của các tế bào bất thường còn sót lại.

Sau khi điều trị, bạn có thể gặp các tác dụng phụ dai dẳng, chẳng hạn như co giật và khó khăn khi nói và đi lại. Lúc này, bác sĩ sẽ chỉ định điều trị hỗ trợ để giúp bạn phục hồi hoặc thích nghi với chúng. Các phương pháp điều trị hỗ trợ bao gồm một số thuốc giúp kiểm soát triệu chứng, vật lý trị liệu, trị liệu ngôn ngữ, liệu pháp nghề nghiệp.

Nhiều người bệnh có thể tiếp tục các hoạt động bình thường, bao gồm cả công việc và chơi thể thao, nhưng cần thời gian nhất định.

Phòng ngừa

Những biện pháp nào giúp phòng ngừa u não lành tính?

Thật không may, bạn không thể ngăn ngừa được khối u não lành tính. Bạn chỉ có thể giảm nguy cơ mắc bệnh bằng cách tránh các yếu tố nguy hiểm từ môi trường như hút thuốc lá và tiếp xúc với bức xạ.

Nếu cha mẹ hoặc anh chị em ruột trong gia đình bị u não, những người thân còn lại trong gia đình nên đi khám. Bác sĩ có thể khuyên nên tư vấn di truyền xem liệu có mắc phải hội chứng di truyền nào liên quan đến u não không.