Phá thai bằng thuốc: Quyết định quan trọng cần hiểu rõ

Phá thai là phương pháp để chấm dứt thai kỳ ngoài ý muốn. Tùy theo tuổi thai sẽ có phương pháp phá thai thích hợp khác nhau. Hiện nay, phá thai ở Việt nam là hợp pháp. Bộ Y Tế cho phép phá thai ngoài ý muốn đến hết 22 tuần vô kinh. Tuổi thai được tính từ ngày đầu tiên của chu kỳ kinh cuối cùng. Có hai phương pháp phá thai là nội khoa (dùng thuốc) và ngoại khoa. Trong bài viết này chúng ra cùng tìm hiểu về phá thai nội khoa. Phá thai nội khoa hay phá thai bằng thuốc có nghĩa là dùng thuốc để gây sẩy thai. Phá thai bằng thuốc thành công là gây sẩy thai hoàn toàn mà không thực hiện bất cứ thủ thuật nào trong tử cung. Do đó giảm được nguy cơ nhiễm trùng và thủng tử cung.

1. Phá thai bằng thuốc là gì?

• Phá thai bằng thuốc sử dụng thuốc khẩn cấp làm đình chỉ sự tiếp diễn của quá trình phát triển thai nghén tự nhiên. Phương pháp này không làm các quy trình phẫu thuật. Thuốc phá thai làm ngừng quá trình phát triển của thai. Đồng thời thuốc kích thích dạ con co bóp đẩy phôi thai ra khỏi tử cung. Từ đó cho thấy phương pháp phá thai bằng thuốc áp dụng cho thai nằm trong tử cung. Tức là thuốc sẽ không có hiệu quả đối với trường hợp thai nhi ngoài tử cung.
• Nếu được chỉ định đúng, phá thai bằng thuốc an toàn và hiệu quả so với phương pháp khác. Tuy nhiên, nó cũng tiềm ẩn nhiều nguy cơ, tai biến, biến chứng nguy hiểm.

2. Khi nào phá thai bằng thuốc được sử dụng?

Có thể áp dụng với các tuổi thai từ khi phát hiện thai trong tử cung đến hết 22 tuần. Tùy theo nhiều yếu tố mà phương pháp, liều lượng thuốc, cách thức theo dõi có thể khác nhau. Các yếu tố bao gồm:

• Tùy tuổi thai. Thường thì thai từ 22 tuần vô kinh trở xuống có thể phá thai bằng thuốc . Tuy nhiên tuổi thai càng lớn thì tỉ lệ thất bại và tai biến của phương pháp này càng tăng.
• Thời gian từ nhà đến cơ sở y tế.
• Tình trạng sức khỏe của thai phụ.

Sau khi tổng hợp sẽ có các phác đồ khác nhau. Liều lượng thuốc dùng và đường dùng khác nhau, và cách theo dõi khác nhau. Có thể theo dõi tại nhà, tại phòng khám hay phải nhập viện theo dõi. 

Xem thêm: Mang thai sau phá thai có khó khăn gì hay không?

3. Chống chỉ định của phá thai bằng thuốc

Phá thai bằng thuốc không phải là một lựa chọn nếu :

• Tuổi thai quá lớn. Tuổi thai quá lớn làm giảm tác dụng của thuốc. Đồng thời nhau thai bám chắc gây nguy cơ tai biến cao.
• Có dụng cụ tử cung (DCTC).
• Có thai nghi ngờ ngoài tử cung (thai ngoài tử cung).
• Mắc một số bệnh lý nội khoa đi kèm. Chúng bao gồm rối loạn đông máu, một số bệnh tim hoặc mạch máu, bệnh gan, thận hoặc phổi nặng. Hoặc một rối loạn co giật không kiểm soát được.
• Dùng thuốc làm chống đông máu hoặc một số loại thuốc steroid.
• Không thể tái khám với bác sĩ sản khoa hoặc không được tiếp cận chăm sóc khẩn cấp.
• Có dị ứng với các loại thuốc sử dụng.

Khi phá thai bằng thuốc có chống chỉ định, các phương pháp khác có thể được xét đến. Đó có thể là nạo phá thai hoặc phẫu thuật.

4. Các nguy cơ của phá thai bằng thuốc ?

Rủi ro tiềm tàng của phá thai nội khoa bao gồm:

• Phá thai không hoàn toàn. Sẩy thai không hoàn có thể cần phải thực hiển phá thai ngoại khoa. Khi đó, nó sẽ đi kèm nhiều yếu tố nguy cơ và nguy hiểm hơn.
• Mang thai ngoài ý muốn liên tục nếu phá thai không thành công. Không chỉ thế nếu thai kì tiếp tục, thai nhi sẽ có tỉ lệ mắc dị tật bẩm sinh.
• Đau bụng: có thể dùng thuốc giảm đau, nếu đau tăng nhiều cần nhập viện theo dõi.
• Chảy máu nhiều và kéo dài. Nếu chảy máu nhiều cần phải nhập viện để được chăm sóc và theo dõi. Hiếm khi thai phụ phải truyền máu nếu được điều trị kịp thời.
• Nhiễm trùng. Nếu nghi ngờ cần khám, nếu xác định cần dùng kháng sinh và hút buồng tử cung.
• Sốt
• Buồn nôn và nôn: thường tự hết, nếu nhiều có thể dùng thuốc chống nôn.
• Tiêu chảy: thường tự hết.

Phá thai bằng thuốc đã  được chứng minh là không ảnh hưởng đến việc mang thai trong tương lai trừ khi có các biến chứng nặng.

Xem thêm: Chụp X quang khi mang thai có nguy hiểm không?

5. Các lưu ý trước khi phá thai bằng thuốc

• Chuẩn bị tâm lý. Phá thai là quyết định quan trọng, cần được thảo luận với gia đình. Nói chuyện với bác sĩ để được tư vấn các nguy cơ để đưa ra quyết định đúng đắn. Đặc biệt lưu ý, không có cơ sở khám chữa bệnh nhỏ lẻ nào được phép phá thai.
• Đầu tiên, bác sĩ tiến hành khám lâm sàng, siêu âm để xác định tuổi thai, vị trí thai. Cùng lúc xác định tình trạng sức khỏe thai phụ. Điều này nhằm đảm bảo thai phụ có đủ điều kiện để tiến hành phá thai bằng thuốc.
• Bác sĩ sẽ tư vấn, người bệnh phải khẳng định lần cuối quyết định của mình.
• Người bệnh sẽ được lắng nghe về quy trình thực hiện cũng như tư vấn chăm sóc cơ thể. Bên cạnh đó bác sĩ cũng sẽ hướng dẫn biện pháp phòng tránh thai về sau.
• Người bệnh sẽ phải thực hiện một số các xét nghiệm và siêu âm
• Cuối cùng, người bệnh sẽ phải ký lên bản cam kết tự nguyện phá thai.
• Người bệnh thường sẽ không phải nằm viện khi thực hiện phá thai bằng thuốc. Trong thời gian đầu sẽ chỉ phải ở lại cơ sở để bác sĩ cùng các nhân viên theo dõi. Sau đó sẽ được tư vấn kỹ vào về nhà tự chăm sóc bản thân.

6. Quy trình phá thai bằng thuốc

Phá thai nội khoa không cần phẫu thuật hoặc gây mê. Toàn bộ quy trình thực hiện đều sẽ không đụng chạm dao kéo phẫu thuật, nên ít khi gây đau. Tuy nhiên, trong một vài trường hợp, người bệnh sẽ gặp một số biểu hiện bất thường. Ví dụ như đau đầu, đau bụng cũng như mệt mỏi… Đó là phản ứng của cơ thể bạn khi tiếp nhận thuốc, không nên quá lo lắng về điều này.

Phá thai bằng thuốc có thể được thực hiện bằng các loại thuốc sau:

• Mifepristone uống và misoprostol đường uống. Đây là phác đồ phá thai nội khoa phổ biến nhất. Thường được dùng trong vòng bảy tuần kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng. Mifepristone ngăn phôi không bị cấy và phát triển. Misoprostol khiến tử cung co bóp và tống phôi qua âm đạo.
• Mifepristone uống và misoprostol âm đạo, ngậm dưới lưỡi. Phác đồ này sử dụng các loại thuốc tương tự như phương pháp trên. Nhưng với một viên thuốc misoprostol hòa tan chậm được đặt trong âm đạo hoặc dưới lưỡi của bạn.
• Cách tiếp cận âm đạo, buccal hoặc ngậm dưới lưỡi làm giảm tác dụng phụ và có thể hiệu quả hơn. Những loại thuốc này phải được thực hiện trong vòng chín tuần kể từ ngày đầu tiên của kỳ kinh nguyệt cuối cùng của bạn.
• Methotrexate và misoprostol âm đạo. Methotrexate hiếm khi được sử dụng cho các trường hợp mang thai tự nhiên. Mặc dù nó vẫn được sử dụng cho các trường hợp thai ngoài tử cung. Có thể mất đến một tháng để methotrexate hoàn thành việc phá thai. Methotrexate được dùng dưới dạng thuốc tiêm hoặc âm đạo và misoprostol sau đó được sử dụng tại nhà.
• Misoprostol đặt âm đạo một mình. Misoprostol đặt âm đạo một mình có thể có hiệu quả khi được sử dụng trước chín tuần thai. Nhưng misoprostol âm đạo đơn thuần là ít hiệu quả hơn các loại phá thai nội khoa khác.

Sau khi dùng thuốc

• Sẽ có những tác dụng ngoài ý muốn mà hầu hết phụ nữ gặp phải khi phá thai bằng thuốc. Đó là tiêu chảy, buồn nôn… những hiện tượng này sẽ nhanh chấm dứt không nên quá lo lắng.
• Có cảm giác đau đầu, chóng mặt nhiều sau khi cơ thể ngấm thuốc. Bệnh nhân nên uống thêm nhiều nước lọc, nước trái cây. Không uống những đồ uống có chất kích thích như cafe, rượu. Chỉ hỏi bác sĩ uống giảm đau khi cơn đau lên đỉnh điểm.

• Phá thai bằng thuốc mất bao nhiêu thời gian? Thông thường, sau khoảng 14 ngày, bác sĩ kiểm tra phá thai bằng thuốc thành công hay chưa. Quá trình cơ thể tiếp nạp thuốc sẽ không quá lâu. Tuy nhiên, quá trình đào thải thai và phục hồi cơ thể sẽ lâu hơn. Hai tuần là thời gian đủ để đánh giá kết quả quá trình phá thai.

7. Dấu hiệu phá thai bằng thuốc thành công

Phương pháp phá thai bằng thuốc hiệu quả đình chỉ thai nghén tới 96 – 98% với các dấu hiệu:

• Ra máu cục.
• Chảy máu từ âm đạo trong nhiều ngày. Hiện tượng chảy máu như đến chu kỳ kinh nguyệt thông thường. Thời gian ra máu kéo dài từ 5 đến 7 ngày. Lượng máu ra nhiều ở ngày đầu, bớt dần vào những ngày tiếp theo.
• Que thử thai lên 1 vạch. Dùng que thử thai để kiểm tra lại quá trình bỏ thai bằng thuốc có thành công hay không.

Xem thêm: Đã đến lúc cần theo dõi chu kỳ kinh nguyệt của bạn.

8. Điều cần làm sau khi thực hiện phá thai bằng thuốc

• Uống thuốc theo chỉ định như đơn của bác sĩ.
• Vệ sinh cá nhân và tắm rửa như bình thường.
• Thường xuyên thay băng vệ sinh đều đặn cho tới khi hết hẳn ra máu âm đạo.
• Bổ sung các loại thực phẩm nhiều sắt như thịt nạc, thịt bò, sữa, trứng và rau xanh.
• Hạn chế tối đa việc lao động, mang vác đồ nặng trong khoảng 2 tuần đầu sau phá thai.
• Kiêng quan hệ tình dục thời gian đầu.
• Nếu phá thai bằng thuốc không thành công, cần điều trị triệt để bằng phương pháp khác. Nếu không thực hiện triệt để không chỉ ảnh hưởng sức khoẻ và giảm khả năng sinh sản mà thậm chí còn đe dọa đến tính mạng bản thân.

Xem thêm: Làm cách nào để quan hệ tình dục nhưng không mang thai?

9. Hiểu biết về các biện pháp ngừa thai

Rụng trứng thường xảy ra ngay sau hai tuần sau khi phá thai nội khoa. Một lần mang thai khác là có thể ngay cả trước khi chu kỳ kinh bắt đầu. Trước khi phá thai, chắc chắn rằng hiểu rõ các biện pháp ngừa thai. Điều này đóng vai trò quan trọng trong cấc thai kì chủ động sau.

Phá thai là quyết định khó khăn và trọng đại đối với mọi thai phụ. Cần cân nhắc kĩ trước khi đưa ra quyết định. Bên cạnh đó phải trang bị đủ kiến thức về phá thai và ngừa thai để chăm sóc bản thân. Nói chung, nếu được chỉ định đúng, phá thai bằng thuốc an toàn và hiệu quả cao. Các tai biến và biến chứng là hiếm gặp. Tuy nhiên cần phát hiện sớm để được can thiệp kịp thời. Quan trọng nhất là xác nhận chắc chắn đã phá thai thành công nếu không sẽ để lại nhiều hậu quả nặng nề.

Bác sĩ Lương Sỹ Bắc