Những bệnh có thể lây qua đường tình dục

Bệnh lây qua đường tình dục (STDs) – hay nhiễm trùng lây qua đường tình dục (STIs) – là những bệnh xảy ra sau những tiếp xúc tình dục. Những vi sinh vật (vi khuẩn, vi rút, kí sinh trùng) gây bệnh có thể được truyền từ người này sang người khác qua đường máu, tinh dịch, dịch âm đạo hay dịch tiết khác của cơ thể. 

1. Triệu chứng

Bệnh lây qua đường tình dục (STDs: sexually transmitted diseases hay STIs: sexually transmitted infections) có triệu chứng rất thay đổi hay thậm chí không có triệu chứng. Đó là lí do tại sao nhiều người không hề biết mình bị bệnh cho đến khi bạn tình của họ có triệu chứng và được chẩn đoán.

Các triệu chứng và dấu hiệu có thể gợi ý STDs bao gồm:

• Sưng hay đau ở bộ phận sinh dục, ở vùng miệng hay vùng hậu môn.
• Tiểu đau hay cảm giác nóng rát khi đi tiểu
• Dịch hay mủ chảy ra ở đầu dương vật.
• Dịch âm đạo bất thường (đổi màu, gây ngứa, hay có mùi).
• Chảy máu âm đạo bất thường.
• Đau khi giao hợp.
• Sưng, đau, nổi hạch lympho, đặc biệt hạch ở vùng bẹn, nhưng đôi khi có thể nổi hạch toàn thân.
• Đau vùng bụng dưới.
• Sốt.
• Nổi ban da ở thân mình, tay hay chân.

Tùy vào tác nhân mà những dấu hiệu và triệu chứng này có thể xuất hiện vài ngày hay vài tháng sau khi bị phơi nhiễm, nhưng cũng có thể vài năm sau đó mới có triệu chứng.

2. Khi nào cần gặp bác sĩ

Gặp bác sĩ để được tư vấn, tầm soát và điều trị khi:

• Bạn có quan hệ tình dục không an toàn và có thể bị nhiễm STDs.
• Bạn có triệu chứng hay dấu hiệu của bệnh.
• Bạn tình của bạn có dấu hiệu hoặc được chẩn đoán bất kì bệnh STDs nào.
• Bạn có bạn tình mới.

3. Yếu tố nguy cơ

Bất kì ai có hoạt động tình dục đều có thể bị phơi nhiễm với các bệnh lây qua đường tình dục, ở nhiều mức độ khác nhau.

Những yếu tố làm nguy cơ nhiễm bệnh tăng cao bao gồm:

• Quan hệ tình dục không an toàn:

Quan hệ xâm nhập đường âm đạo hay đường hậu môn với một người đã nhiễm hoặc mang mầm bệnh mà không sử dụng bao cao su. Sử dụng bao cao su không thường xuyên, sử dụng bao cao su không đúng cách cũng làm tăng nguy cơ.

Khẩu giao (quan hệ tình dục qua đường miệng) có thể ít nguy cơ hơn. Tuy nhiên các tác nhân nhiễm trùng vẫn có thể được lây nếu không sử dụng bao cao su hay “màng chắn răng miệng” (bao cao su khẩu giao – dental dam). Đây là một màng mỏng hình vuông được làm bằng latex hay silicone giúp bảo vệ vùng miệng khi khẩu giao.

• Quan hệ tình dục với nhiều đối tác: 

Càng có nhiều bạn tình, nguy cơ mắc các bệnh STDs càng tăng. Nguy cơ tăng kể cả khi bạn có nhiều bạn tình cùng một khoảng thời gian và cũng tăng khi bạn thay đổi nhiều bạn tình. Nguy cơ nhiễm STDs cũng tăng khi bạn tình của bạn có quan hệ tình dục với một hay nhiều người khác.

• Có tiền căn nhiễm 1 hay nhiều bệnh STDs: 

Nhiễm 1 tác nhân gây STD sẽ khiến cơ thể bạn dễ nhiễm các tác nhân khác.

• Bị ép buộc quan hệ tình dục hay bị cưỡng bức:

Đối mặt với chuyện bị cưỡng dâm hay bạo dâm là chuyện rất kinh khủng, tuy nhiên bạn cần phải đến gặp bác sĩ ngay khi có thể để được tầm soát, điều trị và hỗ trợ tâm lý.

• Sử dụng rượu bia hay sử dụng chất kích thích: 

Sử dụng quá mức rượu bia hay chất kích thích có thể làm thay đổi ý thức và sự kiểm soát, khiến bạn dễ dàng đồng ý quan hệ tình dục không an toàn hay có những giao hợp thô bạo.

• Dùng chung bơm tiêm:

Lan truyền nhiều bệnh nghiêm trọng, ví dụ như HIV, viêm gan B hay viêm gan C.

• Quan hệ tình dục khi còn quá trẻ:

Hơn một nửa trường hợp STDs ảy ra ở những người độ tuổi 15 – 24 tuổi. Quan hệ tình dục quá sớm cũng làm tăng nguy cơ nhiễm STDs.

• Sử dụng thuốc cương dương: 

Những người đan ông sử dụng thuốc cương dương có nguy cơ nhiễm STDs cao hơn. Đảm bảo rằng bạn đã cập nhật đầy đủ kiến thức về tình dục an toàn khi bạn muốn sử dụng những loại thuốc này.

4. Lây truyền từ mẹ sang con

Vài STDs – Ví dụ như lậu, giang mai, clamydia và HIV – có thể lây từ mẹ sang con trong thai kì hay trong lúc sanh. STDs ở trẻ sơ sinh có thể gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng, thậm chí gây tử vong. Tất cả phụ nữ mang thai nên tầm soát những bệnh này để điều trị kịp thời.

5. Biến chứng

Bởi vì STDs ở giai đoạn sớm có thể không biểu hiện triệu chứng hay dấu hiệu gì cả, nên tầm soát STDs là rất quan trọng để ngăn ngừa biến chứng.

Các biến chứng có thể gặp:

• Đau vùng chậu.
• Các biến cố liên quan thai kì,
• Viêm vùng chậu mạn.
• Vô sinh, Thai ngoài tử cung.
• Ung thư – ví dụ HPV có thể gây ung thư cổ tử cung và ung thư ống hậu môn – trực tràng.

6. Phòng ngừa

Có nhiều cách để phòng tránh hay giảm nguy cơ nhiễm STDs:

• Không quan hệ tình dục.
• Chung thủy với một bạn tình không nhiễm bệnh.
• Tầm soát STDs. Tránh quan hệ tình dục đường âm đạo hay đường hậu môn với đối tác mới cho đến khi cả hai cùng được kiểm tra về tình trạng nhiễm STDs. Khẩu giao thì ít có nguy cơ hơn, tuy nhiên luôn sử dụng phương pháp bảo vệ dù dùng cách nào.
• Tiêm vaccin. Tiêm vaccin sớm, trước khi quan hệ tình dục, cũng có hiệu quả tránh nhiễm các tác nhân như HPV, virus viêm gan A và viêm gan B.
• Sử dụng bao cao su và màng chắn răng miệng (dental dam) thường xuyên và đúng cách. Không sử dụng bao cao su chung với các gel bôi trơn hay gel diệt tinh trùng.
• Không uống bia rượu quá mức hay dùng chất kích thích. Đảm bảo bạn đang tỉnh táo và thực sự sẵn sàng cho “chuyện ấy”.
• Trao đổi với bạn tình. Trước khi quan hệ tình dục, trao đổi với bạn tình về tình dục an toàn.

Trên đây là một số những căn bệnh lây qua đường tình dục và biện pháp phòng tránh. Nếu có những dấu hiệu mắc bệnh nên đến ngay những trung tâm y tế để khám và kiểm tra.

Lậu là một trong những bệnh lây truyền qua đường tình dục. Bệnh không hiếm gặp và có thể gây nên những biến chứng nguy hiểm cho người bệnh như thai ngoài tử cung, vô sinh…  Cùng NT BacGiang tìm hiểu nhé: Bệnh lậu: Nguyên nhân, triệu chứng và chẩn đoán