Nhiễm nấm Candida: Nguyên nhân, nhận biết và điều trị bệnh

Nhiễm nấm Candida là một vấn đề khá phổ biến nhưng không phải chúng ta luôn có cái nhìn đúng về bệnh. Khi nào nghi ngờ có nhiễm candida? Bệnh nguy hiểm như thế nào? Làm cách nào để điều trị bệnh và nên phòng ngừa ra sao? Hãy cùng theo dõi bài viết này nhé. 

1. Nhiễm nấm Candida là như thế nào? 

Đây là tình trạng vi nấm họ Candida xâm nhập gây các thương tổn. Các thương tổn này có thể tại chỗ hoặc lan rộng. Trường hợp lan rộng vào máu, vào nội tạng thì được gọi là nhiễm Candida xâm lấn. Tình trạng này rất nguy hiểm nếu không được chẩn đoán và điều trị sớm.

2. Tại sao lại bị nhiễm nấm Candida?

Vi nấm Candida thuộc họ nấm men phổ biến với chủng nổi bật là Candida albicans. Thông thường, chúng sinh sống “hoà bình” khắp nơi trên cơ thể người. Các vị trí nổi bật bao gồm: da, niêm mạc miệng, niêm mạc ống tiêu hoá và niêm mạc sinh dục. Chúng sẽ được “cách ly” khỏi cơ thể bằng hàng rào biểu bì, dịch tiêu hoá, pH âm đạo… Nếu vì một lý do mà sự bảo vệ này bị phá vỡ thì chúng có thể gây bệnh tạo nên tình trạng nhiễm nấm Candida ở người. Các yếu tố làm tăng nguy cơ: 

• Dùng kháng sinh kéo dài. 
• Sử dụng thuốc corticoid dài ngày (Phổ biến như prednisone, dexamethasone…).
• Bệnh lý suy giảm miễn dịch: HIV/AIDS, đái tháo đường, ung thư…
• Giảm bạch cầu hạt do hoá trị liệu.
• Nuôi ăn tĩnh mạch. 
• Nằm lâu trong khoa chăm sóc tích cực.
• Điều kiện sinh sống ẩm thấp, vệ sinh kém.
• Hút thuốc lá.

3. Triệu chứng của nhiễm nấm Candida như thế nào? 

Candida có thể gây triệu chứng tại nhiều nơi nhiễm, một số vị trí nổi bật bao gồm:

3.1. Da

Có thể xuất hiện các mảng đỏ hay trắng trên da. Chúng thường sưng tấy, ngứa rát nhiều. Chúng xuất hiện ở bất kỳ vị trí nào trên da, hay tập trung ở vùng kẽ, quanh hậu môn, âm hộ… Tuy nhiên, nhiễm Candida trên da thì có phần ít gặp hơn nhiều loại nấm khác. 

3.2. Niêm mạc 

3.2.1. Hầu họng – thực quản

• Xuất hiện các mảng trắng rải rác trong miệng, má, vòm miệng và cổ họng. Các mảng trắng này có thể được miêu tả như là “sữa đặc” bên trong miệng. Bên dưới đó là lớp niêm mạc bị viêm sưng đỏ lên. 
• Đau họng, nuốt khó, nóng rát khi nuốt.
• Cảm giác như có gì đó vướng nhẹ trong miệng. 
• Mất hoặc giảm vị giác khi ăn.

>> Nhiễm nấm lưỡi là một bệnh lý thường gặp, đặc biệt ở trẻ em, gây ra bởi sự phát triển quá mức của nấm Candida. Tìm hiểu rõ hơn để có cách điều trị thích hợp: Nấm lưỡi: Nguyên nhân, nhận biết và điều trị.

3.2.2. Âm đạo

Phụ nữ nhiễm candida âm đạo có triệu chứng sưng đỏ, rất ngứa và bỏng rát khi đi tiểu hoặc quan hệ tình dục. Dịch âm đạo có thể đặc như sữa, thường không mùi. 

3.2.3. Nhiễm Candida xâm lấn

Trường hợp vi nấm không còn khu trú tại chỗ mà lưu hành trong máu, thường gặp ở những bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng và nhiều yếu tố nguy cơ cao. Đây là một thể nhiễm nặng và đòi hỏi cần điều trị ngay lập lức. Các vị trí xâm lấn nguy hiểm bao gồm: máu, não, tim, xương… Biểu hiện các triệu chứng có thể gặp: 

• Sốt cao.
• Bệnh nhân lừ đừ, mệt mỏi. 
• Da nổi ban đỏ.
• Suy cơ quan. 
• Dấu thần kinh: Kích động, lơ mơ, hôn mê.
• Bệnh nhân sẽ nhanh chóng sốc và tử vong nếu không được cấp cứu kịp thời.

Nói chung, đây là tình trạng cực kỳ nghiêm trọng. Bệnh nhân chỉ có cách là đi cấp cứu ngay lập tức.

4. Điều trị nhiễm nấm Candida như thế nào? 

Đối với bệnh lý nhiễm nấm tại chỗ như nấm miệng, nấm âm đạo, nấm móng, thuốc kháng nấm thoa, đặt hoặc uống sẽ được cân nhắc. Sử dụng loại gì và đường nào sẽ phụ thuộc vào mức độ và nguy cơ của bệnh nhân. Hãy tham vấn bác sĩ để được hướng dẫn đúng đắn nhất. 

Trong trường hợp nhiễm nấm candida xâm lấn, kháng nấm cường độ mạnh, phối hợp với liệu pháp chống sốc và hồi sức là cách điều trị duy nhất cho bệnh nhân. Công việc này sẽ được đảm nhiệm bởi bác sĩ cấp cứu hoặc hồi sức tích cực.

5. Phòng ngừa nhiễm nấm candida bằng cách nào? 

• Không nên tự ý sử dụng kháng sinh trong bất kỳ trường hợp nào. Mọi chỉ định cần có ý kiến của bác sĩ. Điều này giúp giảm nhiều nguy cơ khác chứ không chỉ nhiễm nấm. 
• Tránh lạm dụng các thuốc giảm đau, kháng viêm kéo dài. 
• Kiểm soát đường huyết thật tốt trên những bệnh nhân đái tháo đường. 
• Không hút thuốc lá. 
• Giữ gìn vệ sinh răng miệng. 
• Người bệnh hen sử dụng các thuốc hít có chứa cortioid trong điều trị cần súc miệng sau khi sử dụng.
• Những bệnh nhân suy giảm miễn dịch nặng cần lưu ý vấn đề vệ sinh xung quanh. Lưu ý rửa tay thường xuyên trong quá trình chăm sóc bệnh. 

Nhiễm nấm Candida là một vấn đề tương đối phổ biến trong dân số. Nguyên nhân nền tảng là do bất thường suy giảm miễn dịch của ký chủ. Những vi nấm vô hại xâm nhập và gây các triệu chứng. Bệnh có thể được khống chế tích cực bằng các liệu pháp kháng nấm. Tuy nhiên, nhiễm nấm xâm lấn là một vấn đề khác, cần được cấp cứu tối khẩn. Dự phòng nhiễm nấm luôn mang nhiều lợi ích hơn điều trị, đôi khi đến từ thao tác rất đơn giản như rửa tay.