Cấu tạo tử cung, vị trí và chức năng tử cung trong cơ thể phụ nữ

Tử cung là cơ quan thuộc cấu tạo bộ phận sinh dục nữ, có vai trò đặc biệt quan trọng đến sức khỏe sinh sản của nữ giới.

Trong bài viết này, HelloBacsi mời bạn cùng tìm hiểu về vai trò; cấu tạo của tử cung là gì và những vấn đề sức khỏe thường gặp ở tử cung.

Tử cung là gì?

Tử cung (Uterus) còn gọi là dạ con, là một cơ quan thuộc hệ thống sinh sản của phụ nữ, hình dáng giống quả lê lộn ngược, nằm giữa bàng quang và trực tràng. Tử cung cũng chính là nơi thụ tinh, hình thành bào thi và nuôi dưỡng thai nhi trong suốt thai kỳ của phụ nữ.

Cấu tạo tử cung của phụ nữ

Cấu tạo tử cung bao gồm ba phần chính là: Đáy tử cung, thân tử cung và cổ tử cung.

Đáy tử cung

Đáy tử cung (Fundus of uterus): Là phần lồi to trên cùng và rộng nhất của tử cung. Đây là nơi tiếp xúc với hai vòi trứng thông với tử cung và cũng là nơi trứng phát triển và thụ tinh.

Thân tử cung

Thân tử cung (Body of uterus / corpus): Là phần chính của tử cung, có cấu tạo gồm 3 lớp cơ là cơ dọc, cơ vòng và cơ đan chéo. Mỗi lớp cơ có vai trò và chức năng khác nhau. Trong đó, cơ đan chéo có chức năng co bóp và cầm máu sau khi nhau thai bong ra trong quá trình sinh con. 

Cổ tử cung

Cổ tử cung (Cervix): Là phần nằm thấp nhất của tử cung và kết nối với âm đạo. Cổ tử cung chứa các rãnh nhỏ được gọi là ống tuyến cổ tử cung, nơi tạo ra dịch nhầy để bảo vệ tử cung và hỗ trợ tinh trùng di chuyển vào tử cung.

Eo cổ tử cung

Eo cổ  tử cung (Isthmus) là phần tiếp nối giữa thân tử cung và cổ tử cung, vị trí mà tử cung bắt đầu thu hẹp và mỏng đi.

Vai trò, chức năng của tử cung

Tử cung đóng vai trò quan trọng đối với sức khỏe và chức năng sinh sản của phụ nữ. Ba vai trò chính của tử cung bao gồm:

Kích thước của tử cung

Về mặt giải phẫu học, tử cung có kích thước trung bình với chiều dài từ 4 – 8cm, chiều rộng 4 – 5cm và độ dày từ 2 – 3cm. Thể tích khoang tử cung trung bình từ 80 – 200ml và nặng khoảng 30 – 40g.

Tuy nhiên, trên thực tế, kích thước tử cung có sự khác nhau và chênh lệch ở mỗi người. Phụ nữ chưa từng mang thai thường có kích thước tử cung nhỏ hơn kích thước tử cung của phụ nữ đã từng mang thai.

Tử cung thay đổi như thế nào trong quá trình mang thai?

Theo Hiệp hội Mang thai Hoa Kỳ – American Pregnancy, các chuyên gia cho biết, trong thời kỳ mang thai, độ dài cổ tử cung sẽ tăng lên. Đồng thời, cổ tử cung sẽ dày hơn theo sự thay đổi trọng lượng của thai nhi.

• Giai đoạn ban đầu (tuần đầu tiên – tuần 12): Thời gian đầu mới mang thai, kích thước thai nhi vẫn còn nhỏ nên vẫn vừa vặn nằm trong khung xương chậu. Cho đến khoảng tuần thứ 12 của thai kỳ, thai nhi bắt đầu lớn dần nên tử cung cũng tăng dần kích thước lên, kích cỡ khoảng bằng quả cam hoặc quả bưởi nhỏ.
• Giai đoạn 3 tháng giữa thai kỳ (tuần 13 – 27): Trong giai đoạn này, kích thước tử cung cũng sẽ tăng dần để luôn phù hợp với sự phát triển của thai nhi. Từ tuần thứ 13 đến tuần thứ 27, kích thước tử cung có thể đã tăng gấp đôi so với ban đầu; kích cỡ có thể so sánh với một quả đu đủ.
• Giai đoạn 3 tháng cuối (từ tuần 28 trở đi): Trong những tuần cuối thai kỳ, tử cung sẽ tăng kích thước đến mức cực đại. Cho đến khi đủ tháng, phần đáy tử cung sẽ di chuyển từ vùng mu lên đến khung xương sườn. Khi đến giai đoạn chuyển dạ, thai nhi sẽ bắt đầu xoay và đi xuống thấp hơn ở vùng khung chậu để sẵn sàng cho quá trình sinh nở.
• Giai đoạn sau khi sinh: Sau khi sinh, tử cung dần trở lại kích thước ban đầu. Thông thường quá trình này mất khoảng 4-8 tuần.

Những vấn đề có thể xảy ra ở tử cung

Cấu tạo phức tạp của tử cung giúp tử cung đảm nhận nhiều nhiệm vụ quan trọng trong cơ thể phụ nữ. Tử cung có thể gặp phải một số vấn đề, bệnh lý sau đây:

Những vấn đề có thể xảy ra ở tử cung:

• Sa tử cung: Là tình trạng tử cung trượt khỏi vị trí ban đầu.
• Bệnh viêm vùng chậu: Là tình  trạng nhiễm trùng cơ quan sinh dục.
• U xơ tử cung: Là khối u lành tính, thường xuất hiện ở trên hoặc bên trong thành tử cung. 
• Polyp tử cung: Polyp cổ tử cung hoặc polyp nội mạc tử cung là sự phát triển quá mức của tế bào lớp niêm mạc tử cung.
• Ung thư cổ tử cung: Là bệnh lý ác tính, phát sinh từ các tế bào của cổ tử cung (phần dưới của tử cung kết nối với âm đạo).
• Lạc nội mạc tử cung: Là tình trạng các mô như lớp niêm mạc bên trong tử cung phát triển ở bên ngoài hoặc ngay tại tử cung trong độ tuổi sinh sản của phụ nữ.

Các câu hỏi thường gặp

Tử cung nằm ở vị trí nào trong cơ thể người phụ nữ?

Tử cung nằm ở giữa xương chậu, phía sau bàng quang và phía trước trực tràng. Tuy nhiên, trong một số trường hợp đặc biệt tử cung cũng có thể nằm ở một số vị trí với cấu tạo khác như: Tử cung ngả trước, tử cung ngả sau hay tử cung lộn ngược.

Các tình trạng bất thường trong cấu tạo của tử cung là gì?

Theo thông tin từ Cổng thông tin Y khoa Hoa Kỳ – Mediline Plus, bên cạnh cấu tạo bình thường, tử cung còn có các kiểu cấu tạo bất thường khác, hay cũng có thể gọi là dị dạng, bao gồm:

• Tử cung đôi hoặc tử cung kép (didelphys)
• Tử cung một bên hoặc tử cung một sừng (unicornuate)
• Tử cung hai sừng hay tử cung hình trái tim (bicornuate)
• Tử cung có vách ngăn (septate)
• Không có tử cung (absent uterus).

Làm sao để nhận biết dấu hiệu bất thường ở tử cung?

Nếu bạn có các dấu hiệu dưới đây thì khả năng cao là tử cung của bạn đang gặp một số vấn đề liên quan đến lạc nội mạc tử cung, u xơ tử cung, polyp tử cung…

• Chảy máu âm đạo bất thường
• Dịch âm đạo bất thường, có mùi hôi khó chịu trong thời gian dài
• Cảm thấy đau và khó chịu khi đi tiểu hoặc khi quan hệ
• Đau âm ỉ vùng chậu và lưng dưới
• Chu kỳ kinh nguyệt không đều kéo dài
• Tăng hoặc giảm nhiều cân đột ngột.

Kết luận

Tóm lại, tử cung là cơ quan thuộc hệ thống sinh sản phụ nữ. Cấu tạo của tử cung bao gồm ba phần chính đó là đáy tử cung, thân tử cung và cổ tử cung; ngoài ra còn có một phần nhỏ gọi là eo tử cung. Hy vọng bài viết này đã giúp bạn hiểu được khái niệm về tử cung là gì, cấu tạo của tử cung và một số vấn đề thường gặp ở tử cung để chủ động chăm sóc sức khỏe.