Các nhóm thuốc hen suyễn được sử dụng hiện nay

Một kế hoạch điều trị hen hiệu quả

Kế hoạch điều trị hen suyễn là nhằm hạn chế các ảnh hưởng của cơn hen. Kế hoạch điều trị hiệu quả giúp ngăn ngừa triệu chứng, các đợt hen cấp tính, tăng chất lượng sống cho người bệnh. Các kế hoạch điều trị hen hiệu quả bao gồm:¹

• Sử dụng thuốc. Thuốc giúp giãn phế quản, bệnh nhân dễ thở hơn.
• Tránh dị ứng. Môi trường chứa các chất kích thích như phấn hoa hay các tác nhân dị ứng làm trầm trọng các triệu chứng của hen phế quản. Tránh các yếu tố dị ứng như phấn hoa, nấm mốc, bụi, côn trùng… giúp hạn chế kích ứng cơn hen cấp ở người bệnh.
• Bên cạnh sử dụng thuốc và kiểm soát môi trường sống để tránh các đợt hen cấp và triệu chứng hen về đêm, người bệnh cần tái khám khoảng 6 tháng 1 lần để được bác sĩ đánh giá và kê đơn thuốc phù hợp với tình trạng cá nhân.

Các nhóm thuốc hen suyễn được sử dụng hiện nay

Các thuốc điều trị hen suyễn gồm nhóm cắt cơn hen và kiểm soát cơn hen và một số thuốc phối hợp nhằm kiểm soát cơn hen trong trường hợp hen nặng.

1. Nhóm thuốc cắt cơn hen¹

Nhóm thuốc này thường được sử dụng dưới dạng bình hít có tác dụng nhanh tại chỗ nhằm giãn phế quản, sử dụng cắt cơn hen cấp tính.

Các thuốc thuộc nhóm thuốc này gồm một số thuốc thường được sử dụng như budesonide/beclomethasone phối hợp formoterol hoặc salbutamol.

2. Nhóm thuốc kiểm soát cơn hen mãn tính¹

Nhóm thuốc này có tác dụng giảm co thắt ống dẫn khí, nhằm hạn chế hen về đêm và ngừa các cơn hen cấp tính.

Ngoài một số thuốc giống nhóm cắt cơn hen như budesonide phối hợp formoterol, nhóm thuốc này gồm một số thuốc khác như fluticasone propionat phối hợp salmeterol, montelukast hay nedocromil, natri cromoglycate.

3. Nhóm thuốc bổ sung trong trường hợp hen nặng giúp kiểm soát cơn hen¹

Nhóm thuốc này với các thuốc thuộc cơ chế khác nhau giúp kiểm soát cơn hen nặng (bậc 5 đánh giá theo phác đồ điều trị).

Nhóm thuốc này gồm tiotropium và một số thuốc điều hòa miễn dịch miễn dịch như omalizumab, mepolizumab, dupilumab hay một số thuốc nhóm corticoid như prednisone, prednisolone hay methylprednisolone.

Nhóm thuốc này thường được chỉ định trong hen nặng, một số thuốc thuộc nhóm chế phẩm sinh học như omalizumab hay dupilumab dùng đường tiêm.

Lưu ý khi sử dụng thuốc hen suyễn

Trong các nhóm thuốc này, nhóm cắt cơn hen và nhóm kiểm soát cơn hen người bệnh có thể chủ động theo chỉ định của bác sĩ, thường các nhóm này sẽ sử dụng bình hít để có tác động tại chỗ. Tuy nhiên trong trường hợp hen nặng và phải bổ sung một số thuốc kiểm soát hen nặng khác, người bệnh phải sử dụng thêm một số thuốc đường uống như tiotropium, thuốc nhóm corticoid như prednison, prednisolon hay methylprednisolon hoặc các chế phẩm sinh học điều hòa miễn dịch đường tiêm như omalizumab, mepolizumab, dupilumab. Do đó, các chế phẩm đường tiêm bệnh nhân phải đến bệnh viện và theo dõi quá trình điều trị.

Với nhóm thuốc cắt cơn hen và ngừa cơn hen sử dụng bình xịt, có một số lưu ý để đạt hiệu quả điều trị như:

• Bình xịt, hít là các thiết bị y tế đặc biệt, sử dụng bình xịt, hít theo đúng hướng dẫn của dược sĩ tư vấn để đạt hiệu quả điều trị.
• Kiểm tra bình xịt, hít tránh trường hợp hết thuốc trong trường hợp gặp cơn hen cấp.
• Súc họng sau khi dùng bình xịt. Việc này để tránh các bệnh liên quan đường hầu họng như nhiễm trùng và tác động bất lợi của thuốc.
• Vệ sinh bình xịt, hít sau khi sử dụng bằng khăn giấy khô.
• Trong trường hợp xịt, hít theo chỉ định của bác sĩ mà không cắt được cơn hen, tái khám để được điều chỉnh thuốc phù hợp và tránh tác dụng không mong muốn khi dùng thuốc quá liều mà không hiệu quả.

Những biện pháp điều trị khác

Ngoài chế độ điều trị không dùng thuốc, một số bệnh nhân có thể điều trị hen bằng liệu pháp không dùng thuốc như:¹

• Bỏ thuốc lá/tránh khói thuốc lá.
• Hoạt động thể lực thường xuyên và đều đặn, dự phòng cơn hen cấp với thuốc khi tập gắng sức quá mức, tránh hoạt động ngoài trời khi ô nhiễm không khí, trời lạnh và khô.
• Kiểm soát môi trường làm việc, nhà ở như bụi, nấm mốc, lông động vật, côn trùng.
• Khuyến khích ăn nhiều rau quả, tránh các thực phẩm có tiền sử dị ứng.
• Hạn chế căng thẳng như thư giãn, tập thở,…
• Giảm cân đối với các đối tượng béo phì.

Cách phòng tránh bệnh hen

Các kế hoạch ngăn ngừa bệnh hen suyễn thường bao gồm: ngăn chặn sự tiến triển của các bệnh dị ứng, ngăn ngừa nhiễm virus đường hô hấp, hạn chế sự tiếp xúc với các chất ô nhiễm,… Tuy nhiên, bệnh hen suyễn ở từng người không giống nhau, vì có thể vừa chịu ảnh hưởng bởi yếu tố môi trường và cả yếu di truyền. Chính do sự khác biệt này mà việc đưa ra một kế hoạch phòng ngừa hen suyễn chung cho tất cả mọi người trở nên khó khăn.²

Bạn đọc và gia đình có thể áp dụng một số cách tránh các tác nhân gây bệnh như:

• Tránh bụi, các tác nhân gây bệnh trong không khí bằng cách đeo khẩu trang khi ra ngoài, tránh ra ngoài khi không khí ô nhiễm bụi.
• Che mũi và miệng trong những ngày trời lạnh hoặc có gió.
• Sử dụng máy lọc không khí để tránh phấn hoa, trong không khí.
• Không dùng các thực phẩm có tiền sử dị ứng.
• Xây dựng chế độ ăn lành mạnh, nhiều rau quả, tránh béo phì.

Trên đây là một số thông tin về thuốc hen suyễn cũng như một số biện pháp điều trị hen suyễn không dùng thuốc. Đây là căn bệnh phổ biến và ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống. Hãy luôn dự phòng bịt xịt/hít bên mình để cắt cơn hen hiệu quả trong trường hợp cấp tính và tái khám định kỳ để được tư vấn điều trị hiệu quả hen phế quản.