Bạn biết gì về các xét nghiệm tầm soát ung thư phổi?

Bài viết dưới đây sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về các xét nghiệm giúp tầm soát ung thư phổi đang được áp dụng tại các bệnh viện.

Ai nên tầm soát ung thư phổi?

Những người sau đây được khuyến khích nên tầm soát ung thư phổi hằng năm:

• Từ 50 – 80 tuổi có tiền sử hút thuốc lá, thuốc lào từ 20 năm trở lên và hiện vẫn đang hút thuốc hoặc đã bỏ thuốc chưa tới 15 năm
• Hút thuốc với số lượng nhiều, chẳng hạn như 20 năm mỗi ngày một gói hoặc 10 năm mỗi ngày hai gói
• Hít phải khói thuốc bị động
• Thường xuyên tiếp xúc với hóa chất độc hại hay chất phóng xạ do tính chất nghề nghiệp
• Tiền sử gia đình mắc bệnh ung thư
• Có vấn đề về phổi mãn tính.

Sở dĩ tầm soát ung thư phổi không được khuyến khích cho tất cả mọi người, mà chỉ dành cho những người trưởng thành có nguy cơ cao phát triển bệnh do tiền sử, tuổi tác và thói quen hút thuốc, vì nó có thể gây ra những rủi ro như:

• Đôi khi cho kết quả dương tính giả, tức là nghi ngờ một người bị ung thư phổi mặc dù họ không có ung thư, dẫn đến việc những xét nghiệm và phương pháp điều trị về sau là không cần thiết và gây ra nhiều rủi ro hơn.
• Xét nghiệm tầm soát ung thư phổi cũng có thể rơi vào trường hợp chẩn đoán quá mức và đưa ra những cách điều trị không cần thiết, trong khi ung thư chưa gây ra vấn đề gì cho bệnh nhân.
• Bức xạ từ các xét nghiệm được lặp đi lặp lại làm tăng nguy cơ ung thư ở những người khỏe mạnh.

Nếu bạn thấy mình xuất hiện các triệu chứng bất thường về hô hấp kèm theo mệt mỏi, ăn uống kém, sụt cân thì cũng nên làm tầm soát ung thư phổi.

Bác sĩ cũng khuyến cáo nên dừng tầm soát ung thư phổi hàng năm khi người được tầm soát:

• Trên 81 tuổi
• Không hút thuốc trong vòng 15 năm trở lên
• Xuất hiện một vấn đề sức khỏe khiến họ không muốn hoặc không thể phẫu thuật nếu phát hiện mắc ung thư phổi.

Các bước tầm soát ung thư phổi gồm những gì?

Khám sức khỏe

Đầu tiên, bác sĩ sẽ hỏi về tiền sử bệnh của bạn và gia đình, các triệu chứng đang mắc phải (nếu có) và những yếu tố nguy cơ có thể xảy ra. Họ cũng sẽ khám cẩn thận để phân biệt các dấu hiệu của ung thư phổi với các vấn đề sức khỏe khác.

Nếu kết quả khám sức khỏe cho thấy bạn có nhiều khả năng bị ung thư phổi, bước tiếp theo là tiến hành nhiều xét nghiệm ung thư phổi khác nhau. Gồm có:

Tầm soát ung thư phổi bằng các xét nghiệm hình ảnh

Xét nghiệm hình ảnh cũng là bước bắt buộc khi tầm soát ung thư phổi. Chúng bao gồm chụp X – quang ngực thường quy, chụp CT liều thấp, nội soi phế quản bằng ánh sáng huỳnh quang hoặc nguồn sáng NBI, làm xét nghiệm mô bệnh học và xét nghiệm máu tìm kiếm các chất chỉ điểm khối u.

Cụ thể như sau:

1. Chụp X-quang ngực

Chụp X quang ngực thường quy là xét nghiệm ung thư phổi đầu tiên bằng hình ảnh được chỉ định vì rẻ tiền và dễ thực hiện. Các khối u phổi kích thước từ 1cm sẽ xuất hiện trên kết quả chụp X-quang dưới dạng một khối màu xám trắng.

Tuy nhiên, chụp X-quang ngực không thể giúp bác sĩ đưa ra chẩn đoán chính xác nhất vì chúng khó giúp phân biệt giữa ung thư và các bệnh lý khác, chẳng hạn như áp xe phổi; cũng không quan sát được những tổn thương nhỏ ở vùng đỉnh phổi, trung tâm rốn phổi, trung thất hoặc núp sau bóng tim, xương sườn.

Nếu phim chụp X-quang cho thấy bạn có thể bị ung thư phổi, bác sĩ có thể yêu cầu làm thêm các xét nghiệm tầm soát ung thư phổi khác.

2. Chụp CT liều thấp

Chụp CT sẽ cho thấy khối u phổi rõ ràng hơn, giúp phát hiện thêm 20% trường hợp ung thư phổi so với chụp X-quang ngực thông thường. Hiện nay, liều phóng xạ được giảm xuống ở mức 2mSv so với liều 7mSv trước đây nên giảm được rất nhiều rủi ro cho người bệnh.

Chụp CT liều thấp cho thấy kích thước, hình dạng và vị trí của bất kỳ khối u nào trong phổi trên màn hình máy tính. Đồng thời, xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ tìm ra các hạch bạch huyết mở rộng có thể chứa khối u đã di căn.

Bên cạnh đó, nếu khu vực nghi ngờ ung thư nằm sâu trong cơ thể, chụp CT có thể được sử dụng để hướng kim sinh thiết vào khu vực này nhằm lấy mẫu mô để tầm soát ung thư phổi.

3. Nội soi phế quản bằng ánh sáng huỳnh quang

Một ống mềm, có ánh sáng huỳnh quang (được gọi là ống soi phế quản) được đưa qua miệng hoặc mũi vào đến các phế quản (đường dẫn khí lớn của phổi). Xét nghiệm này có thể giúp bác sĩ nhìn thấy những tổn thương trong niêm mạc phế quản, qua đó lấy một lượng nhỏ mô ở vị trí tổn thương ra ngoài để phân tích xem có phải ung thư không.

Xét nghiệm này đặc biệt hữu ích trong việc phát hiện ung thư biểu mô tại chỗ, các tổn thương loạn sản mà khó xác định được bằng nội soi phế quản sử dụng ánh sáng trắng đơn thuần.

4. Nội soi phế quản bằng nguồn sáng NBI

Kỹ thuật này cũng tương tự nội soi phế quản bằng ánh sáng huỳnh quang, nhưng thay huỳnh quang bằng nguồn sáng NBI. Nhờ đó, bác sĩ quan sát được toàn bộ cấu trúc của niêm mạc phổi, phát hiện ra vùng nghi ngờ có tổn thương, đồng thời sinh thiết để lấy mẫu bệnh ra ngoài, làm xét nghiệm mô bệnh học.

Bên cạnh đó, bác sĩ có thể chỉ định làm xét nghiệm máu để tìm kiếm các chất chỉ điểm khối u, bao gồm SCC, CEA, NSE, Pro – GRP, Cyfra 21-1. Dù kết quả có cho thấy những chất chỉ điểm này tăng thì cũng chưa chẩn đoán được chắc chắn ung thư phổi, nhưng nó giúp ích rất nhiều trong việc củng cố kết quả tầm soát.

Xét nghiệm mô bệnh học

Tế bào phổi được lấy ra từ khu vực nghi ngờ có ung thư (được gọi là mô bệnh học) bằng cách sinh thiết – được thực hiện đồng thời với chụp CT liều thấp hoặc nội soi sẽ đem đi phân tích để xác định xem đó chỉ là khối u thông thường hay ác tính. Kết quả của xét nghiệm này sẽ kết luận được người đó có bị ung thư phổi hay không.

Hy vọng thông qua bài viết này đã giúp bạn hiểu rõ hơn về các xét nghiệm tầm soát ung thư phổi. Tuy rằng phải trải qua nhiều xét nghiệm khác nhau, nhưng đừng ngần ngại tầm soát ung thư phổi. Điều này sẽ giúp bạn có cơ hội điều trị sớm và sống lâu dài hơn dù có mắc bệnh.